حقوق صاحبان سهام (قسمت دوم)
30 اردیبهشت, 1400

حقوق صاحبان سهام (قسمت دوم)

 سرمایه در جریان و افزایش آن

سرمایه در جریان نمایشگر امکان نقدپذیری برای یک شخص یا یک کسب و کار باشد.

در صورتی که در طی سال مالی مورد گزارش، سرمایه شرکت بر اساس تصویب مجمع عمومی فوق العاده از محل درآمدهای نقدی و مطالبات سهامداران افزایش یابد، همچنین مراحل اداری ثبت سرمایه در جریان باشد، این مبلغ در سر فصل”افزایش سرمایه در جریان” در طبقه بندی حقوق صاحبان سهام نشان داده می‌شود.

صرف سهام

در ایران ارزش اسمی هر سهم برابر با هزار ریال یا صد تومان است.که بطور معمول با ارزش سهم در بازار تفاوت دارد. در صورتی که بهای ارزش بازار سهام بیشتر از ارزش اسمی باشد تفاوت حاصله را صرف سهام می‌نامند. در صورتی که بهای ارزش بازار کمتر از ارزش اسمی باشد آن را کسر سهام می‌نامند. هنگامی که شرکت سهام خود را در بازار بیشتر از ارزش اسمی عرضه نموده و بفروش می رساند. مابه التفاوت بعنوان صرف سهام بعنوان قسمتی از حقوق صاحبان سهام در ترازنامه منعکس می‌گردد. طریقه فروش و مقررات مربوط به فروش سهام و موارد مرتبط با صرف سهام، در ماده 160قانون تجارت توضیح و تشریح شده که در صورت لزوم می‌توان مراجعه نمود.

اندوخته قانونی

طبق ماده 140 اصلاحیه قانون تجارت سالانه پنج درصد از سود خالص شرکت با عنوان اندوخته قانونی ذخیره می‌شود. تا زمانی که اندوخته قانونی به حد نصاب ده در صد سرمایه ثبت شده برسد. پس از آن ذخیره کردن اندوخته قانونی اختیاری خواهد بود. هدف قانون‌گذار از وضع قوانین جهت کسر اندوخته قانونی، بالا بردن ضمانت طلب طلبکاران از شرکت می‌باشد. و قانون گذار پیشبینی خاصی جهت محل مصرف اندوخته قانونی نکرده است. و شرکت می‌تواند برای فعالیتهای مختلف از آن استفاده نماید .

سایر اندوخته ها

سایر اندوخته‌ها شامل اندوخته‌های احتیاطی یا اختیاری است. که در صورت تصویب مجمع عمومی مبنی بر عدم تقسیم سود پایان دوره مابین سهامداران آن را کنار بگذارد. جهت جلوگیری از عدم تقسیم تمامی سود و انتقال آن به حساب اندوخته احتیاطی قانون‌گذار تمهیداتی اندیشیده است. بدین ترتیب که تقسیم حداقل ده درصد سود سالانه مابین سهامداران اجباری است. شرکتها قانونا ملزم به کنار گذاشتن اندوخته احتیاطی یا اختیاری نیستند. و به همین مناسبت نیز نام اختیاری بر روی آن گذاشته شده است. موارد مصرف اندوخته فوق، در ماده 234 لایحه قانونی مصوب 1347 عنوان شده که در صورت نیاز می توان به آن مراجعه نمود.

سود و زیان انباشته

حساب سود و زیان انباشته یک حساب دائمی است. که از تفاضل درآمدها و هزینه‌ها (حسابهای موقت)حاصل می‌شود. و پس از اینکه مقادیری بعنوان اندوخته‌های قانونی و احتیاطی از آن کسر شد. و کنار گذاشته شد مابقی در حساب مذکور می‌ماند. تا بر اساس تصمیمات مجمع عمومی بین سهامداران یا بصورت نقدی و یا بصورت سهام (سود سهمی) تقسیم شود. در صورتی که هزینه ها از درآمدهای یک دوره بیشتر باشد. “زیان” و در صورت فزونی درآمدهای یک دوره به نسبت هزینه های همان دوره، مابه التفاوت “سود”نامیده شده و بعنوان اقلام کاهنده (زیان) یاافزاینده (سود) حساب حقوق صاحبان سهام عمل می‌کند .

سهام خزانه

در صورتی که شرکتی سهام عادی یا ممتاز خود را در بورس خریداری نماید و بعنوان یک دارایی نگهداری نماید. سهام خزانه نام دارد. سهام خزانه بعنوان یک دارایی نگهداری نمی‌شود. و در سر فصل حقوق صاحبان سهام بعنوان یک قلم کاهنده نگهداری می‌شود. به سهام خزانه سود تعلق نمی‌گیرد و در مجامع نیز حق رای ندارد .
دلایل بسیار زیادی جهت خرید و نگهداری سهام خزانه وجود دارد. که می‌توان به افزایش سود هر سهم، ایجاد انگیزه در کارکنان با دادن سهام خزانه بعنوان پاداش، افزایش بهای سهام با ایجاد تقاضا و غیره می‌باشد.
اگرچه بر اساس ماده 198 قانون تجارت خرید سهام شرکت توسط خود آن شرکت ممنوع شده است. لیکن شرکتهای بزرگ سرمایه گذاری با ایجاد شرکتهای وابسته و همگروه و خرید و فروش سهام شرکتهای گروه، در واقع همان معانی سهام خزانه را تداعی می کنند.

مازاد تجدید ارزیابی دارایی ها

همیشه ارزش دفتری دارایی‌ها یعنی بهای تاریخی اولیه به کسر استهلاک انباشته، نشان‌دهنده ارزش واقعی دارایی‌ها نمی‌باشد. خصوصا در شرایط تورمی این وضعیت بیشتر نمود پیدا می‌کند. افزایش مبلغ دفتری دارایی‌ها در نتیجه تجدید ارزیابی آن دارایی تحت عنوان ” مازاد تجدید ارزیابی موجودی‌ها “ثبت می‌شود و در ترازنامه به عنوان بخشی از حقوق صاحبان سهام طبقه بندی می‌شود .

.

اشتراک گذاری در ::

افزودن نظر شما